تأویل رمزهای هندسی در فرهنگ و هنر اسلامی ایران

بنابر عنوان رساله تأویل رمزهای هندسی در فرهنگ و هنر اسلامی ایران، موضوع این تحقیق دستیابی به حقیقت رمز، شناخت ویژگی های انواع رمزهای هندسی و چگونگی انحاءِ تجلی مهمترین آنها در فرهنگ و هنر اسلامی ایران بوده است. این نوشتار با بهره گیری از روش های توصیفی و تحلیلی انجام و سپس با استفاده از شیوه های قیاسی و استقرایی به بررسی و تجزیه و تحلیل مطالب پرداخته است. این نوشتار براساس فرضیات؛ کیفیت به کارگیری رمز در فرهنگ اسلامی، ذکر انواع شاخص رمزهای هندسی و امکان تأویل برخی از آنها درپنج فصل تنظیم و اهم نتایج آن به شرح ذیل است: تأویل، دریافت معنای باطنی متن از طریق تحقق معرفت و سلوک روحانی مخاطب است . در فرهنگ اسلا می رمز به صور تعیّن یافته اعیان ثابته ( حقایق اشیاء در علم حق ) اشاره دارد. صور رمزی هندسی بهترین قالب زبانی برای درک گوهر حکمت و شناخت هرچه بیشتر خداوند است . مثلث، دایره و مربع بیشترین مصادیق رمزی را در فرهنگ و هنر اسلامی داشته اند. مثلث، رمز عدد سه و تثلیث در امر آفرینش- مراتب سه گانه روح و حقیقت محمدیّه (ص) و دایره، رمز عبودیت انسان- مراتب نبوت و وِلایت- سیر از حق به خلق و از خلق به حق- حرکت پیوسته و مدور ابدیّت- تمامیت و کمال آفرینش- وحدت و هماهنگی در سرتاسر عالم و مربع، رمز عرش الهی و مراتب چهارگانه: امور طبیعی و امور روحانی- حقایق الهی و فرشتگان مقرّب الهی است. اهمیت توحید در قرآن و سنت و نقش رمزهای هندسی در تجلی آن در هنر و معماری اسلامی- الگوی هندسی کعبه در مقام مرکز عالم و صورت رمزی عرش الهی در ساختاری توحیدی هنر و معماری اسلامی- و اهمیت کعبه در سازمان بندی مرکز گرایانه فضا و شرافت بخشیدن به آثار هنر و معماری اسلامی، از جمله مهمترین نتایج این رساله می باشند.